HƯỞNG ỨNG TUẦN LỄ QUỐC GIA KHÔNG THUỐC LÁ

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các ca tử vong trên toàn thế giới và nó cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh như: đột quỵ, mạch vành, ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Mỗi năm, thuốc lá cướp đi sinh mạng của gần 6 triệu người, trong đó có hơn 5 triệu người đang và đã từng hút thuốc, và hơn 600 nghìn người không hút thuốc nhưng bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc của người khác.

Nhằm tuyên truyền tác hại thuốc lá nên ngày 14/5/2025, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật ban hành công văn số 709/KSBT-TTGDSK về việc truyền thông hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2025, Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và tăng cường thực thi Luật PCTH của thuốc lá với chủ đề “ Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”. Mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ.

Ở Việt Nam, các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, khoảng 40.000 ca tử vong mỗi năm – tức là hơn 100 người chết vì thuốc lá mỗi ngày. Nếu không có can thiệp khẩn cấp, ước tính số tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm sẽ tăng lên thành 70.000 người vào năm 2030. Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nam giới hút thuốc lá cao nhất thế giới với 47,4% nam giới trưởng thành hút thuốc, tỷ lệ nữ giới hút thuốc thấp hơn, chỉ chiếm 1,4% nữ giới trưởng thành.

Tại sao hút thuốc lá rất có hại?

Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất, trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 70 chất gây ung thư, bao gồm chất gay nghiện và các chất gây độc. Thuốc lá gây ra khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong dó có nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản…  

1. Tổn thương phổi: Hút thuốc lá làm gia tăng đáng kể phát triển ung thư phổi, tăng nguy cơ phát triển và tử vong cao hơn do rối loạn phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

2. Ảnh hưởng nghiêm trọng đối với tim mạch, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, làm hạn chế lưu lượng máu và có thể dẫn đến tắc nghẽn nguy hiểm.

3. Hút thuốc lá có thể làm cho việc mang thai khó khăn hơn, tăng nguy cơ rối loạn chức năng cương dương, ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng và do đó làm giảm khả năng sinh sản.

4. Ảnh hưởng đến thai kỳ và thai nhi đang phát triển, tăng nguy cơ sinh non, gây tổn hại phổi, não và hệ thần kinh trung ương của thai nhi, làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

5. Những người hút thuốc thường xuyên có nguy cơ cao hơn 30-40% phát triển bệnh tiểu đường typ 2 so với những người không hút thuốc

6. Làm suy yếu hệ thống miễn dịch dẫn đến cơ thể dễ bị bệnh hơn.

7. Gây ra các vấn đề về mắt, bao gồm nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.

8. Tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh nướu răng như sưng nứu, chảy máu khi đánh răng, răng lung lay, răng nhạy cảm..

9. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc ung thư bàng quang cao gấp 3 lần, ung thư dạ dày gấp 2 lần, ung thư miệng, thanh quản, thực quản, vòm họng...so với những người không hút thuốc.

Tác hại của thuốc lá đối với trẻ em:

- Hút thuốc lá thụ động có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, tim mạch và ung thư ở trẻ em.

- Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc lá có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng tai, hen suyễn và viêm phế quản mãn tính. Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ em và dẫn đến các vấn đề về học tập và hành vi.

- Ngành công nghiệp thuốc lá sử dụng các chiến lược tiếp thị nhắm mục tiêu vào trẻ em và thanh thiếu niên, khiến chúng dễ bị cám dỗ hút thuốc lá.

Phòng chống tác hại của thuốc lá là một vấn đề y tế công cộng quan trọng ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Dưới đây là một số biện pháp phòng chống tác hại của thuốc lá đang được triển khai và khuyến khích:

+ Không bắt đầu hút thuốc.

+ Cai thuốc lá nếu đang hút (có thể nhờ đến sự hỗ trợ y tế, tư vấn tâm lý hoặc sản phẩm hỗ trợ cai nghiện).

+ Không hút thuốc nơi công cộng hoặc gần trẻ em, phụ nữ mang thai.

+ Tạo môi trường không khói thuốc trong nhà, trường học, nơi làm việc.

+ Vận động, tuyên truyền nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá.

+ Hỗ trợ người thân, bạn bè trong việc cai thuốc.

+ Cấm hút thuốc ở nơi công cộng (theo Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá ở Việt Nam).

+ Tăng thuế thuốc lá, hạn chế quảng cáo, tài trợ liên quan đến thuốc lá.

+ Dán hình cảnh báo trên bao bì thuốc lá.

+ Cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi.

    Phòng chống tác hại của thuốc lá là một quá trình lâu dài và cần sự chung tay của cả cộng đồng, các cấp chính quyền và bản thân mỗi người dân. Việc thực hiện đồng bộ và hiệu quả các biện pháp trên sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu gánh nặng bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống.