Trên toàn cầu, ước tính có khoảng 19 triệu thanh thiếu niên từ 13–15 tuổi (13 triệu bé trai và 6 triệu bé gái) hiện đang hút thuốc lá, trong đó có khoảng 5 triệu thanh thiếu niên hút thuốc lá sống ở khu vực Đông Nam Á. Khảo sát ở hầu hết các quốc gia đều cho thấy tỷ lệ trẻ em từ 13–15 tuổi đang sử dụng các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cao.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, có mối liên quan rõ ràng giữa việc gia tăng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá trong giới trẻ với việc tiếp cận giới trẻ thông qua quảng cáo, tiếp thị, đặc biệt trên các nền tảng kỹ thuật số và thông qua việc sử dụng lao động trẻ em trong việc mua bán, trồng cây thuốc lá.

Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá 25-31/5 là dịp để chúng ta nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người và môi trường, đồng thời chung tay đẩy lùi tệ nạn hút thuốc lá. Ngày Thế giới không thuốc lá 31 tháng 5 năm 2024 được Tổ chức Y tế thế giới phát động với chủ đề “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá”.

Tại sao hút thuốc lá rất có hại?

Khói thuốc lá chứa hơn 7000 chất, trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 70 chất gây ung thư, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Thuốc lá gây ra khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch, hô hấp và ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản…  

1. Tổn thương phổi: Hút thuốc lá làm gia tăng đáng kể phát triển ung thư phổi, tăng nguy cơ phát triển và tử vong cao hơn do rối loạn phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

2. Ảnh hưởng nghiêm trọng đối với tim mạch, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, làm hạn chế lưu lượng máu và có thể dẫn đến tắc nghẽn nguy hiểm.

3. Hút thuốc lá có thể làm cho việc mang thai khó khăn hơn, tăng nguy cơ rối loạn chức năng cương dương, ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng và do đó làm giảm khả năng sinh sản.

4. Ảnh hưởng đến thai kỳ và thai nhi đang phát triển, tăng nguy cơ sinh non, gây tổn hại phổi, não và hệ thần kinh trung ương của thai nhi, làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.

5. Những người hút thuốc thường xuyên có nguy cơ cao hơn 30-40% phát triển bệnh đái tháo đường typ 2 so với những người không hút thuốc

6. Làm suy yếu hệ thống miễn dịch dẫn đến cơ thể dễ bị bệnh hơn.

7. Gây ra các vấn đề về mắt, bao gồm nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.

8. Tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh nướu răng như sưng nướu, chảy máu khi đánh răng, răng lung lay, răng nhạy cảm…

9. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc ung thư bàng quang cao gấp 3, ung thư dạ dày gấp 2 lần, ung thư miệng, thanh quản, thực quản, vòm họng... so với những người không hút thuốc.

Tác hại của thuốc lá đối với trẻ em:

- Hút thuốc lá thụ động có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, tim mạch và ung thư ở trẻ em.

- Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc lá có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng tai, hen suyễn và viêm phế quản mãn tính. Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ em và dẫn đến các vấn đề về học tập và hành vi.

- Ngành công nghiệp thuốc lá sử dụng các chiến lược tiếp thị nhắm mục tiêu vào trẻ em và thanh thiếu niên, khiến chúng dễ bị cám dỗ hút thuốc lá.

Mọi người có thể tham gia hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá bằng cách:

- Không hút thuốc lá và cam kết cai nghiện thuốc lá nếu đang hút.

- Khuyến khích người thân, bạn bè và đồng nghiệp không hút thuốc lá.

- Tham gia các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về tác hại của thuốc lá.

- Hỗ trợ các cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ cai nghiện thuốc lá cho trẻ em.

- Chia sẻ thông tin về Ngày Thế giới không thuốc lá trên mạng xã hội

Để phòng tránh tác hại do thuốc lá gây ra chúng ta cần xây dựng môi trường không khói thuốc lá vì những lợi ích sau:

- Môi trường không khói thuốc sẽ giúp cho người không hút thuốc giảm nguy cơ tiếp xúc thụ động với khói thuốc. Đặc biệt đối với phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

- Sống trong môi trường không khói thuốc giúp con người hạn chế mắc bệnh về đường hô hấp, tim mạch, ung thư… giúp họ tiết kiệm được chi phí khám chữa bệnh và giảm số ngày nghỉ ốm từ đó giảm gánh nặng kinh tế gia đình.

- Môi trường không khói thuốc lá là cách hữu hiệu để người không hút thuốc hưởng quyền lợi cơ bản của mình là được hít thở bầu không khí trong lành không có khói thuốc.

- Môi trường không khói thuốc lá sẽ giúp những người nghiện thuốc lá có thêm quyết tâm để bỏ thuốc hoặc giảm mức độ hút thuốc lá, giúp loại bỏ những biểu tượng gợi nhớ thuốc lá như điếu thuốc, gạt tàn, mùi khói thuốc làm cho người hút thuốc nhận thức tốt hơn về việc cai thuốc lá.

- Môi trường không khói thuốc lá sẽ hạn chế được các nguy cơ cháy nổ do việc dụng cụ hút thuốc, tàn thuốc vứt bừa bãi không đúng nơi quy định.

- Môi trường không khói thuốc góp phần tạo ra nếp sống văn minh, lịch sự bởi hút thuốc không phải là văn hóa và hành động đẹp trước mắt mọi người xung quanh.

 - Tốt nhất, người dân nên ngưng hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh. Trường hợp bị nghiện thuốc lá chưa thể bỏ hẳn được thì nên hạn chế hút thuốc lá trong phòng kín và chỉ nên hút tại những không gian cho phép hút thuốc lá. Khi cai thuốc lá thì nên tìm đến bác sĩ để được hỗ trợ và có những loại thuốc giúp cai thuốc lá hiệu quả

Hãy chung tay hành động vì một thế giới không khói thuốc, vì sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng, đặc biệt là để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi tác hại của thuốc lá!