HƯỞNG ỨNG THÁNG CAO ĐIỂM DỰ PHÒNG LÂY NHIỄM HIV TỪ MẸ SANG CON

Lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong ba con đường chính làm lây nhiễm HIV/AIDS, với nguy cơ lây từ mẹ sang con là 25 - 40%. Tuy nhiên nếu bà mẹ được xét nghiệm chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả thì tỉ lệ lây truyền từ mẹ sang con giảm xuống dưới 2%, thậm chí là trẻ sinh ra không lây nhiễm HIV từ mẹ. Do vậy dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong những giải pháp quan trọng góp phần giảm đáng kể tỷ lệ trẻ sinh ra bị lây nhiễm HIV từ mẹ.

Ngày 11 tháng 6 năm 2024, UBND thành phố Cần Thơ ban hành công văn số 144/BC-UBND Báo cáo công tác phòng chống HIV/AIDS 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm trên địa bàn thành phố. Số người nhiễm HIV mới được phát hiện năm 2024 trên địa bàn thành phố là 122 người, giảm 101 người so với 2023. Thành phố Cần Thơ chương trình dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con được diễn ra từ năm 2009. Việc can thiệp cho Phụ nữ mang thai nhiễm HIV trong thời kỳ trước sinh, trong khi sinh và sau sinh rất quan trọng, giúp làm giảm số lượng trẻ sinh ra bị nhiễm HIV từ mẹ.

HIV là gì?

HIV là loại vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. HIV phá hủy hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Người nhiễm HIV dễ mắc các bệnh cơ hội như: Lao, nấm, tiêu chảy nhiễm trùng, viêm phổi, ung thư… và tử vong vì những bệnh mắc phải đó.

Lây truyền HIV từ mẹ sang con là gì?

Lây truyền HIV từ mẹ sang con là sự lây truyền HIV từ người phụ nữ đã nhiễm HIV sang con trong quá trình mang thai, sinh con hoặc cho con bú qua đường sữa mẹ, còn được gọi là lây truyền HIV chu sinh.

Sự lây HIV từ mẹ sang con có thể ngăn ngừa được, rất nhiều bằng chứng đã cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị HIV kết hợp với các chiến lược khác đã giúp giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%. Các bà mẹ chuẩn bị mang thai, đang có thai nên đến các cơ sở y tế để được khám và xét nghiệm tầm soát.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong giai đoạn chuyển dạ sinh con:

Phụ nữ đã phát hiện nhiễm HIV và đã dùng thuốc điều trị HIV vẫn cần tiếp tục phác đồ trong giai đoạn chuyển dạ sinh con. Thai nhi hoàn toàn không thể tránh khỏi nguy cơ tiếp xúc với HIV trong máu, dịch tiết của mẹ trong quá trình sinh đẻ. Chính vì thế, việc tiếp tục dùng các loại thuốc chống HIV sẽ duy trì được tải lượng siêu vi trong cơ thể mẹ ở mức thấp nhất, giảm thiểu nguy cơ ngăn ngừa lây HIV từ mẹ sang con, đặc biệt là lúc gần sinh. Người phụ nữ đã dùng thuốc điều trị HIV trong suốt thai kỳ thì khi chuyển dạ vẫn nên tiếp tục dùng thuốc điều trị HIV theo lịch. Đối với phụ nữ có tải lượng vi rút cao (hơn 1.000 bản sao vi rút/mL máu) hoặc tải lượng vi rút không xác định, khi đến gần thời điểm sinh nở sẽ được chỉ định thêm một loại thuốc ức chế HIV, bảo vệ trẻ khỏi bất kỳ lây nhiễm HIV nào truyền từ mẹ sang con trong khi sinh. Việc sinh mổ theo lịch trình cũng có thể làm giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con ở những phụ nữ có tải lượng vi rút cao (hơn 1.000 bản sao vi rút/mL máu) hoặc tải lượng vi rút không xác định gần thời điểm chuyển dạ. Theo đó, sinh mổ với mục đích này sẽ được lên kế hoạch vào tuần thứ 38 của thai kỳ.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trong giai đoạn sau sinh:

Sau khi sinh con, các em bé sinh ra từ người mẹ nhiễm HIV cần được dùng thuốc điều trị HIV càng sớm càng tốt để ngăn ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con sau sinh. Trong một số trường hợp nhất định, Bác sĩ có thể chỉ định dùng các loại thuốc điều trị HIV. Thuốc chống HIV có vai trò bảo vệ em bé khỏi bị nhiễm bất kỳ HIV nào có thể truyền từ mẹ sang con sau khi sinh. Bản thân người phụ nữ nhiễm HIV vẫn cần tiếp tục dùng thuốc điều trị HIV sau khi sinh con. Việc tuân thủ sử dụng thuốc điều trị HIV suốt đời sẽ không chỉ ngăn ngừa HIV tiến tới AIDS cho bản thân họ và giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người xung quanh, nhất là trong quá trình chăm sóc con nhỏ, thậm chí là cho lần mang thai tiếp theo.

Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con được triển khai nhằm bảo vệ trẻ em, giảm số trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ, người mẹ biết tình trạng sức khỏe của mình để can thiệp sớm trong điều trị nhiễm HIV, giảm tỉ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Vì vậy các Bác sĩ khuyến cáo phụ nữ mang thai cần đến các cơ sở y tế xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt để được tư vấn cách phòng tránh.

Xét nghiệm HIV sớm là để bảo vệ chính mình và người thân, không có HIV ở mẹ, không lây nhiễm cho con, hướng tới loại trừ bệnh lây nhiễm từ mẹ sang con.